Hoe geef je grenzen aan?

Territorium gaat niet alleen om het grondgebied van een staat of van dieren, ook mensen hebben hun territorium. Daarbij gaat het over je gevoel van wat van jouzelf is en waar jij over beslist. Dat omvat niet alleen materieel bezit, maar ook de terreinen waarvoor jij je verantwoordelijk voelt en wat van jou is én het gaat over je lichaam en je persoonlijke leefruimte eromheen. Je territorium bepaalt je grenzen.

Het is belangrijk dat er integer met ons wordt omgegaan en dat onze grenzen worden gerespecteerd.

Binnen het menselijke territoriumgedrag onderscheiden we twee domeinen en vier gebieden.
(Bakker & Bakker-Rabdau)

1.           Het privédomein

Dit omvat de gebieden die je afbakent om je privacy en veiligheid te waarborgen en te beschermen. Dit zijn je persoonlijke schuilplaats: tijd en ruimte om je terug te trekken en alleen te zijn. En je persoonlijke ruimte: de fysieke afstand die je tot mensen wilt bewaren.

2.           De publieke arena

Dit omvat de gebieden die een directe sociale betekenis hebben. Dit zijn je psychologische ruimte: in de aandacht te staan en je vaardigheid om die aandacht vast te houden of los te laten. En je actieterreinen: de gebieden in je werk en leven waarvoor jij je deskundig en verantwoordelijk voelt.

 

Als grenzen bewust of onbewust niet worden gerespecteerd ontstaan onrust en nare, onveilige gevoelens en conflicten met anderen of in jezelf. Daardoor kunnen mensen en relaties ernstig beschadigd raken. Daarom is het belangrijk om je bewust te zijn van je eigen grenzen en die van de ander.

Alleen als mensen zich veilig voelen zijn ze in staat om gezonde sociale verbindingen aan te gaan en te onderhouden. Als grenzen overschreden (dreigen te) worden komt er automatisch een reactie op gang van vechten, vluchten, verstijven (bevriezen) of verslappen. Deze instinctieve reacties zijn gericht op overleving en bescherming maar niet altijd de meest handige reactiepatronen voor groei, verbinding en samenleven.

Door je bewust te worden van deze automatische reacties, kun je er grip op krijgen en kiezen voor een meer bevredigende respons. Je kunt leren om op een zelfverzekerde manier je grenzen aan te geven met als doel je territorium zo effectief mogelijk te beschermen en tegelijk, wanneer je dat wenst, de samenwerking goed te houden.

Verbindend communiceren is een krachtige en effectieve methode om hiervoor in te zetten.