Gezonde relaties – omgaan met grenzen

Mensen leven in een spanningsveld tussen de behoeften aan sociale verbinding en individuele vrijheid. Het aanvoelen en respecteren van grenzen zijn daarvoor belangrijke vaardigheden.

Territorium gaat over je gevoel van wat van jouzelf is en waar jij over gaat. Wij willen dat er integer met ons wordt omgegaan en dat onze grenzen worden gerespecteerd. En dat omvat niet alleen je materiële bezit maar ook je psychologie en je lichaam.

Als grenzen bewust of onbewust niet worden gerespecteerd ontstaan er conflicten en kunnen mensen en relaties beschadigd worden. Als grenzen overschreden (dreigen te) worden komt er automatisch een reactie op gang van vechten, vluchten, verstijven of verslappen.

Wiens taak is het?

Je kunt problemen verwachten als mensen zich ongevraagd gaan bemoeien met de taken van een ander – al is het alleen maar door het geven van ongevraagd advies. Zoals in het volgende voorbeeld.

Je hebt een hobby of een bepaalde taak die je als ‘dit is van mij’ beschouwt en je

bent net lekker bezig met de uitvoering daarvan. Een ander komt erbij en zegt plotseling: “Dat moet je zo niet doen, je kunt het beter zo doen!”, of begint het zelfs over te nemen. Onmiddellijk voel je onrust en irritatie ontstaan en je reageert met een variatie op:

• “Ik maak zelf wel uit hoe ik het doe!”, of:
• “Ik kan het heus zelf wel, daar hoef jij je niet mee te bemoeien!”, of:
• “Waar bemoei jij je mee? Ga toch lekker buiten spelen!”

Na wat heen en weer gepraat zegt de ‘binnendringer’: “Nou zeg, ik probeer je alleen maar te helpen”, en trekt zich mokkend terug. En allebei blijf je met gevoelens van irritatie achter.

De les is duidelijk: hier vindt een ‘territoriumstrijd’ plaats, mensen kunnen zich maar beter niet ongevraagd op jouw actieterrein begeven. De taak van de ander kun je beter bij die ander laten.

Waardering en emotionele vrijheid

Soms wil je graag waardering van een ander en doe je daarvoor erg je best. Want als kind leerde je al dat je voor waardering goed moest opletten en hard moest werken. Je moest inschatten wat de ander fijn vond en dat ging je dan doen in de hoop op die waardering. En als dat niet lukte, trok je je dan terug of ging je juist nog harder je best doen?

Natuurlijk is het fijn om waardering te ontvangen want dat geeft een goed gevoel. Maar het wordt een probleem als het ontvangen van waardering een noodzaak geworden is want dan gaat het ten koste van je zelfstandigheid als mens. Want of een ander mij wel of niet waardeert dat is, op de keper beschouwd, niet mijn taak maar de taak van de ander.

Het is mijn taak om mijn leven op een zo goed mogelijke manier te leiden en het is de taak van de ander om dat wel of niet te waarderen. En de taak van de ander kan ik maar beter bij die ander laten, dat is beter voor ons allebei.

Want relaties worden gezonder en sterker als ieder zichzelf mag zijn.