Levenskunst
Persoonlijke ontwikkeling en groei
Op de vraag wat een gelukkig en zinvol leven is, kan moeilijk een eenduidig antwoord gegeven worden. Ieder mens is uniek en de omstandigheden en cultuur waarin wij opgroeien en leven zijn dat ook. Mensen willen gelukkig en zinvol leven, maar hoe bereik je dat in een wereld die veel van je vraagt en voortdurend veranderd?
Wij gaan ervan uit dat er verschillende basisbehoeften (verlangens) zijn waarvan de vervulling bijdraagt aan gelukkig zijn en zingeving. Als we opgroeien ontwikkelen we patronen van denken, voelen en handelen om deze behoeften zo goed mogelijk te vervullen. Sommige van deze patronen zijn goed aangepast op onze omstandigheden en mogelijkheden, andere zijn dat niet. Bovendien, naarmate we ouder worden, veranderen onze omstandigheden en dienen deze patronen mee te veranderen. Als kind heb je bijvoorbeeld andere mogelijkheden en verantwoordelijkheden dan als volwassene. Maar dat veranderen gebeurt meestal niet vanzelf, daar moet je iets voor doen. Persoonlijke ontwikkeling vraagt aandacht en inspanning.
Er zijn veel levensgebieden waaraan je kunt werken om te groeien. Bij de mensen die wij begeleiden springt een aantal van die gebieden eruit. De gebieden waarvoor zij hulp vragen zijn belangrijke gebieden voor persoonlijke groei:
- Verbondheid - relaties
Mensen zijn sociale wezens, we hebben het nodig om relaties aan te gaan en ons verbonden te voelen met anderen. Maar soms hebben we niet goed geleerd hoe dat te doen, of we kiezen herhaaldelijk de ‘verkeerde’ partners of vrienden.
Hindernissen die het aangaan van gezonde relaties moeilijk maken zijn: emotionele verwaarlozing als kind, ervaringen van verlating (bindings- of verlatingsangst) of misbruik en sociale angsten. - Autonomie
Hier gaat het om de behoefte om je onafhankelijk, vrij en bekwaam te voelen. Je bewust zijn van je ervaringen, spontaan kunnen zijn en het vermogen hebben tot intimiteit.
Hindernissen die autonomie in de weg staan zijn ervaringen van bovenmatige afhankelijkheid en kwetsbaarheid. - Eigenwaarde
Dit gebied is verbonden met de behoefte om je bekwaam, succesvol, aantrekkelijk en de moeite waard te voelen; om een “volwaardig” mens te zijn onder je leeftijdsgenoten.
Hindernissen die eigenwaarde in de weg staan zijn gevoelens en ervaringen van schaamte, minderwaardigheid en mislukking. - Zelfexpressie
Hierbij gaat het om de behoefte om aan anderen duidelijk te maken wat je wel of niet wilt, wat je voelt en nodig hebt, jezelf te laten gelden; en ook de behoefte om plezier, pret, creativiteit - om interesses, hobby's en activiteiten na te streven die jou bevredigen.
Hindernissen die dit moeilijk maken zijn patronen van pleasen (altijd anderen een plezier doen), opoffering en onderwerping vanwege gevoelens van schuld of angst, en overmatig kritisch en perfectionistisch zijn. - Zorg voor anderen
Zorgen voor anderen en rekening houden met hun belangen en behoeften is verbonden met de behoefte om een bijdrage te leveren en anderen te helpen, om bezorgdheid en liefde te tonen.
Hindernissen hiervoor zijn gebrek aan empathisch vermogen, verzwakte grenzen en zich rechten toe-eigenen.
Levenskunst
Psychische gezondheid bestaat uit een organisch (dynamisch) evenwicht tussen wezenlijke behoeften.
Ruth Cohn, psychotherapeute en pedagoge (1912-2010)
Al deze gebieden hebben invloed op elkaar en lijken soms zelfs op gespannen voet met elkaar te staan. In het spanningsveld wat daardoor ontstaat is levenskunst het vervangen van een rigide patroon door een flexibele balans.
Levenskunst gaat dan over bewust worden waar de balans verstoord is geraakt, kijken naar de oorzaken, de pijn daarvan te ervaren en te helen en vervolgens het aanleren van nieuwe patronen van denken, voelen en handelen met een herstelde balans.
